In dit gedeelte wordt de genetica van ratten stap voor stap uitgelegd. Gewoon in leken taal zodat iedereen straks begrijpt hoe bepaalde kleuren, oren en beharing ontstaan. We beginnen dan ook gewoon bij de basis met enkele termen uit de genetica.
De belangrijkste term is genen. Hierom draait alles in de genetica, want zonder genen ook geen rat. In iedere cel in het lichaam zit DNA, op dat DNA staat precies beschreven hoe het lichaam in elkaar zit en hoe het eruit ziet. DNA kan gezien worden als de blauwdruk van het lichaam en is overerfbaar. DNA is opgebouwd uit genen, 1 gen staat voor bepaalde eigenschappen van het lichaam. Dus ook ziektes zoals tumoren en megacolon staan hierop. Voor iedere eigenschap heeft het lichaam 2 genen. Dit kunnen 2 dezelfde zijn, maar ook 2 verschillende.
Dan komen de termen recessief en dominant naar voren. Recessief betekent dat er van dat gen 2 nodig zijn om de eigenschap ook daadwerkelijk te krijgen. Als er maar 1 recessief gen aanwezig is dan is de rat drager van die eigenschap, maar het komt in de rat zelf niet naar voren. Dominant betekent dat er maar 1 gen nodig is om die eigenschap te krijgen. Met dominante genen maakt het dus niet uit of er 1 of 2 van zijn, want de eigenschap is bij alletwee zichtbaar.
Nu nemen we als eigenschap voor 1 gen de kleur agouti. Bewezen is dat het gen voor agouti dominant is. Er is dus maar 1 gen agouti nodig om de ook daadwerkelijk de kleur agouti te krijgen. Nu hebben wetenschappers het gen voor agouti A genoemd. Dus als je in het vervolg in een genetische code A ziet staan dan betekent dat agouti.
De kleur zwart nemen we er ook bij. Agouti en zwart zijn de twee basis kleuren van ratten, dat wil zeggen dat iedere kleur is opgebouwd uit zwart en agouti. De A betekent dat de rat ticking heeft en dus agouti is. De a betekent dat de rat geen ticking heeft en dus zwart is.
Je ziet dat de genen zowel met hoofdletters als met kleine letters aangeduid worden. De hoofdletters betekenen dat het om een dominant gen gaat en de kleine letters betekenen dat het om een ressecief gen gaat. De genetische code van een zwarte rat is dus aa.
Een agouti rat kan zo 2 genetische codes hebben. Namelijk: AA of Aa. Enkel de laatste kan zwart nageslacht geven, maar dat wordt straks uitgelegd.
Nu gaan we kijken wat er gebeurt als we met deze codes gaan fokken. In de ei- en zaadcellen, zitten maar 1 gen. Als ei- en zaadcel samenkomen zijn dat er dus in totaal 2 en is er een nieuwe code gevormd. Een rat geeft dus maar 1 cel door aan zijn kinderen, dat is of de 1 of de ander. Een zuivere agouti rat met als code AA, kan dus alleen maar A doorgeven. Een agouti met als code Aa, kan A OF a doorgeven.
Wat gebeurt er nou als je twee agouti (AA) ratten kruist en twee zwarte ratten (aa) met elkaar kruist??? Daar maken we een schemaatje van, daarin zet je de genetische codes van de ouders en als je die verder invult dan zie je ook wat voor genetische codes de rittens in theorie zullen krijgen. De genetische code bestaat uit 2 genen, maar in het schema zet je die apart omdat een ei- of zaadcel dus maar 1 van beide draagt. Omdat je niet van tevoren weet welke dat is, moet je de kansen van beide genen uitrekenen.
| Ouders: zuiver agouti (AA) |
A | A |
| A | ||
| A |
Als je nu de horizontale genen en de verticale genen combineert krijg je dit:
| Ouders: zuiver agouti (AA) |
A | A |
| A | AA | AA |
| A | AA | AA |
De gecombineerde codes zijn de rittens. Dus zoals je ziet krijg je bij 2 agouti (AA) ouders alleen maar agouti (AA) rittens.
Nu bij twee zwarte ouders:
| Ouders: zwart (aa) |
a | a |
| a | aa | aa |
| a | aa | aa |
Uit twee zwarte ouders krijg je dus alleen zwarte rittens.
Nu iets moeilijker, we kruisen een agouti (AA) met een zwarte rat (aa):
| Ouder: agouti (AA) & zwart (aa) |
A | A |
| a | Aa | Aa |
| a | Aa | Aa |
Wat je nu krijgt zijn agouti rittens die zwart dragen.
Nog een stapje moeilijker.
We kruisen een agouti, zwartdragende rat (Aa) met een zwarte rat (aa):
| Ouder: agouti (Aa) & zwart (aa) |
A | a |
| a | Aa | aa |
| a | Aa | aa |
Nu krijg je twee verschillende kleuren rittens, namelijk agouti, zwartdragend en zwart. Hieruit kun je dus een voorspelling maken dat 50% van de rittens agouti zal worden en 50% zwart.
En dan nu de laatste voor deze keer.
We kruisen twee agouti, zwartdragende ratten (Aa):
| Ouders: agouti (Aa) |
A | a |
| A | AA | Aa |
| a | Aa | aa |
De voorspelling hieruit: 25% zuiver agouti, 50% agouti, zwartdragend en 25% zwart.